سردار شهید خلق موسی خیابانی 

سردار شهید خلق، موسی خیابانی:
قسمت نهم: بررسی تاریخی - اجتماعی انسان
بسم الله الرحمن الرحیم
«الّذی أحسن کلّ شیءٍ خلقه وبدأ خلق الإنسان من طینٍ (7) ثمّ جعل نسله من سلالةٍ من ماءٍ مهینٍ (8) ثمّ سوّاه ونفخ فیه من روحه وجعل لکم السّمع والأبصار والأفئده قلیلًا ما تشکرون (9) ». 
بحث را با چند آیه از سوره سجده شروع کردم: «الّذی أحسن کلّ شیءٍ خلقه»... موضوع آیات قبلی در این سوره آفرینش است. آفرینش آسمانها و زمین. «اللّه الّذی خلق السّماوات والأرض و ما بینهما فی ستّة أیامٍ »... تا می‌رسد به این آیه مورد اشاره ما: «خداوند هر چیزی را به بهترین وجه آفرید و آفرینش انسان را از گل آغاز کرد، و سپس نسل و نوع انسان را یعنی خلقت و تداوم خلقت او را از چکه آبی ناچیز و بی‌مقدار داد»، «ثمّ سوّاه ونفخ فیه من روحه»... می‌دانید که «ثم» در قرآن به فواصل زمانی دلالت دارد، یعنی زمانیکه یک دگرگونی در پی یک دگرگوی دیگر رخ می‌دهد، کلمه «ثم» به کار می‌رود. بنابراین معنی آیه چنین می‌شود: «سپس آن را پرداخت و از روح خود در آن دمید». پس مطابق نص این آیه خلقت انسان از گل آغاز شده است.
کی ما کلمه «آغاز» و «آغاز کردن» را به کار می‌بریم؟ وقتی با «جریانی» که آغاز و انجامی داشته باشد سر و کار داشته باشیم. خلقت انسان هم در ضمن چنین «جریانی» است که صورت می‌گیرد. انسان مراحل تکوین و تکامل را پشت سر می‌گذارد، تا به‌صورت «انسان پرداخته» در آید (ثم سواه). آنگاه روح خدایی در آن دمیده شده و بار «امانت» را بر دوش می‌کشد.
ادامه ....